Πάμε Ά(ν)τα: Πόσο μοιάζει η Αθήνα με το Παρίσι, αλήθεια;

Πόσο μοιάζει η Αθήνα με το Παρίσι, αλήθεια;

Της Άντας Κουγιά

---

Αν και έχω προδώσει και την Αθήνα και την ίδια τη στήλη μου, μιας που βρίσκομαι σε ένα μικρό αχαϊκό χωριό που είναι όμως μεγάλη μου αδυναμία (αν μου το επιτρέψουν οι ιθύνοντες, θα κάνω ένα μεγάλο αφιέρωμα σε αυτόν τον άναρχο τόπο της δυτικής Ελλάδας που κάποτε ήταν το κέντρο του κόσμου-και ίσως ακόμη είναι), έχω έρθει προετοιμασμένη όχι με σημειώσεις, στυλό και laptop, αλλά έχοντας στη φαρέτρα μου νοσταλγικές εικόνες του άλλοτε, αισθήσεις, αισθήματα και σουβενίρ από το Παρίσι μου που ξεπηδούν μπροστά μου σε χρόνο ανύποπτο. 

Παρίσι, Γαλλία

Μη σας κάνει εντύπωση ο τίτλος, αγαπητοί μου φίλοι. Δεν είμαι μια νοσταλγός της δεξιάς και αριστερής όχθης του Σηκουάνα που έτυχε κάποτε να μου χαρίσει στιγμές ξεγνοιασιάς, συναντήσεις, γνώσεις, ακόμη και τον τελικό του Euro 2004. Απλώς, βλέπω αόρατα νήματα να συνδέουν τόπους, ανθρώπους και στιγμές. Ίσως το κάνω επίτηδες, ίσως έτσι γεννήθηκα, ίσως είμαι αθεράπευτα ρομαντική και Αθην-αία. 

Παριζιάνικες πινελιές στο αθηναϊκό τοπίο 

Κι αν η Αθήνα σου φαντάζει κάπως α-ρομαντίκ, έχω να σε ενημερώσω πως η γαλλική πρωτεύουσα έχει κι αυτή τη σκοτεινιά της. Η πραγματική ζωή δεν βρίσκεται ανάμεσα στα τουριστικά και πολυδιαφημισμένα μέρη όπως η Αψίδα του Θριάμβου, τα Ηλύσια Πεδία, οι κήποι του Λουξεμβούργου, οι Βερσαλλίες, η Ακρόπολη, η Πλάκα, η Βουλή με την πλατεία Συντάγματος, αλλά αναδύεται στα στενά δρομάκια και τα πλακόστρωτα, κάτω από ταμπέλες αλλούτερες και μυρωδιές φρεσκοψημένων εδεσμάτων.

Μοναστηράκι, Αθήνα

Έτσι, η Αθήνα μας έχει το Μοναστηράκι που αν χαθείς μέσα του θα βρεις vintage καταστήματα, πλανόδιους πωλητές, μαγαζιά με ελληνικές γεύσεις, αντικερί που διανύουν αιώνες, ενώ στην ξακουστή Μονμάρτη όλοι οι πλακόστρωτοι δρόμοι θα σε οδηγήσουν στην εκκλησία με την πλατεία της όπου στα πόδια της οι καλλιτέχνες με δύο γραμμές και τρεις πινελιές σου δίνουν το ενθύμιο της ζωής σου: εσένα ή/και τους φίλους σου ζωγραφισμένους από Γάλλο καλλιτέχνη με ή χωρίς μπερέ. Η αίσθηση και η ατμόσφαιρα είναι παρεμφερής• πολύβουο, τουριστικό κέντρο, με κάθε λογής ανθρώπους της πόλης ή επισκέπτες από αλλες. Σε καμία από τις δύο περιοχές δεν υπάρχει ακριβώς αυτό που λέμε τάξη, αλλά μια αναρχία σε εικόνες, γλώσσες, μυρωδιές και ερεθίσματα. Το βασικό κοινό τους; Ότι και οι δυο γειτονιές έχουν διανύσει αιώνες ιστορίας, στέκοντας ακοίμητες σε κάθε μικρή ή μεγάλη αλλαγή.

Μεταξουργείο, Αθήνα

Όχι πολύ μακριά, κατηφορίζοντας την Ερμού, βρισκόμαστε στην Πειραιώς και από κάτω της βρίσκεται η γειτονιά του Μεταξουργείου. Καθόλου τυχαία δεν επιλέχθηκε ως γειτονιά για την υλοποίηση του φεστιβάλ "Μικρό Παρίσι των Αθηνών", που από το 2013 όντως βρήκε ή υπενθύμισε την ομοιότητα ανάμεσα στις δύο πόλεις. Το Μεταξουργείο ξεχωρίζει για το ιδιαίτερο χρώμα του, αλλού χύμα, αλλού πιο κυριλέ, με διατηρητέα σπίτια, υποφωτισμενο ή όχι, με μικρά καφενεδάκια, τέχνη στους τοίχους και στους δρόμους και στις γκαλερί, φοιτητές που τελειώνουν και τα μαθήματα. Ένα αθηναϊκό Καρτιέ Λατέν εν ολίγοις που το μόνο που του λείπει είναι τα πολυάριθμα βιβλιοπωλεία για τα οποία φημίζεται η αντίστοιχη παριζιάνικη συνοικία.  Στα δικά μου μάτια, το βασικό κοινό τους πέραν του γραφικού στοιχείου και της ανάδειξης της αρχιτεκτονικής της κάθε πόλης είναι ότι οι ίδιοι οι κάτοικοι και οι μαγαζάτορες δεν τις αφήνουν να εκπέσουν.

Κυψέλη, Αθήνα

Κι αν φύγουμε λίγο πιο έξω και πάμε στην Κυψέλη, το πολυπολιτισμικό μωσαϊκό είναι αυτό που συγκλίνει με την παριζιάνικη καθημερινότητα. Τα στενά του Παρισιού σφύζουν από ζωή, από ομιλίες, στενά μπαλκόνια, κρυμμένους ακάλυπτους, στέκια αληθινά, αδιέξοδα πεζοδρομάκια, γραφεία και καταστήματα για χοντρές και πιο λεπτές τσέπες. Τι κι αν τα μπαλκόνια τους έχουν χαρακτηριστικά gothic και τα δικά μας κάτι από προσπάθεια εξαμερικανισμού της δεκαετίας του '70; Τα "αμοντάριστα πλάνα" κάθε λογής δημιουργούν έναν ψηφιδωτό πίνακα που όλοι βρίσκουν τη θέση τους εντός του.

Θα μπορούσαν να μοιάζουν κι άλλο;

Αν δεν είχαν χαιρετήσει το φως του ήλιου ο Ιλισσός και ο Κηφισός δημιουργώντας αριστερές και δεξιές όχθες, μάλλον Αθήνα και Παρίσι θα έμοιαζαν περισσότερο. Δε θα βλέπαμε φαντάζομαι μπατώ μους να πηγαινοέρχονται, ούτε χρυσοποίκιλτες λεπτομέρειες σε γέφυρες που ενώνουν τη μια μεριά και την άλλη, αλλά το στοιχείο του νερού θα επικρατούσε και στις δύο εικόνες.

Σηκουάνας, Παρίσι, Γαλλ΄΄ια

Αν είχαμε μια αντίστοιχη Παναγία των Παρισίων, αν είχαμε περισσότερους κήπους κι αν τα παλάτια μας ήταν πιο λαμπερά και ευρύχωρα, αν εν τέλει είχαμε μια διαφορετική και συγκλίνουσα πορεία στο χρόνο, τότε η ομοιότητα θα ήταν πασιφανέστατη. Είναι που  η ιστορία κάθε πόλης αποτυπώνεται παντού. Το Παρίσι θέλει να θυμάται ότι κάποτε έριξε τη βασιλεία με τη Γαλλική Επανάσταση, αλλά η Αθήνα θέλει να ξεχάσει τα δεινά που έφερε η Χούντα σε συνεργασία με τη μοναρχία. Η Ακρόπολη και το πεντελικό μάρμαρο είχαν και έχουν άμεση σχέση με το δωδεκάθεο, τη στιγμή που ο καθολικισμός επικράτησε αριστερά της Ιταλίας και οι εκκλησίες έγιναν ναοί ομορφιάς κι αισθητικής που έπρεπε να ξεχωρίζουν. 

Πάνω απ' όλα, το Παρίσι ήταν πάντα και ξεκάθαρα δυτικό λίκνο πολιτισμού. Μερικές φορές ανίατο, μερικές φορές ρομαντικό αν το χαζέψεις από ψηλές σοφίτες. Η Αθήνα είναι πιο ατόφια, αφού πάντοτε έκανε ένα μετέωρο βήμα ανάμεσα στην ανατολή και τη δύση. Κι αυτή θα είναι και η κατάρα της και η ομορφιά της. Για πάντα.

Η "Νέα Αθήνα" των Παρισίων 

Παρίσι, Γαλλία

Για να μη λέμε, όμως, ότι μόνο η Αθήνα έχει κάτι από Παρίσι, έχω να δηλώσει ότι και το Παρίσι έχει κάτι από Αθήνα. Νουβέλ Ατέν είναι μια συνοικία της δεξιάς όχθης του Σηκουάνα. Η περιοχή, με τη νεοκλασική όψη της, προσήλκυε πάντα καλλιτέχνες, συγγραφείς, μουσικούς, ηθοποιούς και άλλους ανθρώπους της τέχνης και της διανόησης.

Η ιστορία της «Νέας Αθήνας» ξεκίνησε το 1823 και συνδέεται με το φιλελληνισμό των Γάλλων για την επαναστατημένη Ελλάδα. Ήταν ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Ντυρώ ντε λα Μαλ (Dureau de la Malle) που έδωσε το όνομα «Νέα Αθήνα» (Nouvelle Athènes) στην παρισινή αυτή συνοικία με ένα άρθρο του στις 18 Οκτωβρίου 1823 στην «Εφημερίδα των Συζητήσεων» (Journal des débats).

Κι αν σήμερα δεν μοιάζει καθόλου με Αθήνα, το αποτύπωμα της συνοικίας στην καθημερινότητα είναι παρόν με μουσεία, καταστήματα, διάσημα κτίρια και πλούσια ιστορία.

Παριζιάνικη φινέτσα σε στέκια της Αθήνας

Φυσικά, τα παριζιάνικα μπιστρό και οι γαλλικές μπουλανζερί έχουν δημιουργήσει τη δική τους τάση και η Αθήνα, αυτή πολυπολιτισμική δεξαμενή, χωνεύει  (και αντιγράφει!) όλα όσα αναδεικνύουν το ωραίο και το ρομαντικό. Στην Αθήνα πολλά μαγαζάκια θυμίζουν ή σε ταξιδεύουν όντως στη γαλλική πρωτεύουσα. Στο Overoll, το κρουασάν είναι όντως καλύτερα από το Παρίσι, το Πορτατίφ στα Εξάρχεια έχει τις απαραίτητες vintage πινελιές και γαλλικές λιχουδιές, το Petit Fleur χρόνια τώρα έκανε τη ζέστη σοκολάτα αθηναϊκή συνήθεια, το Οικείο στο Κολωνάκι συνδυάζει ελληνική γεύση με μπιστροδέζικα τραπεζάκια, ενώ το Rue de Marseille και το Chartreuse φέρνουν το Παρίσι στο κέντρο της Αθήνας συνδυάζοντάς το με την ελληνική φιλοξενία.

We 'll always have Paris

Παρίσι, Γαλλία

Στις βόλτες στην πόλη, το Παρίσι και γενικά η αγάπη της πόλης προς τη λίγο πιο μακρινή χώρα της Γαλλίας φαίνεται στα μικρά και ταπεινά. Μια οδός που δεν την έχει ούτε το Google Maps κοντά στην ΑΣΟΕΕ ακούει στο όνομα Αλμπέρ Καμύ, το γαλλικό Ινστιτούτο ομορφαίνει τη Σίνα με τις εκδηλώσεις και τα κάθε λογής καλλιτεχνικά δρώμενα, η βιβλιοθήκη του Octave Merlier στην Ασκληπιού, καθώς και τα αμιγώς γαλλικά βιβλιοπωλεία δίνουν τη δική τους νότα στο κέντρο της Αθήνας, το σκέιτ έχει την τιμητική του με φόντο και τη Βουλή και τον Πύργο του Άιφελ, ενώ οι καθολικές εκκλησίες που δεν είναι και λίγες, μαζεύουν κόσμο που μιλά γαλλικά και το καταλαβαίνεις ακόμη κι αν δε ξέρεις λέξη, γιατί πουθενά δεν ακούγεται το ρ. 

Όλα κρύβονται στις λεπτομέρειες, αν έχεις διάθεση να δεις τη ρουτίνα και τις καθημερινές διαδρομές με άλλο μάτι. Και μπορεί να μη βρεθείς στο Παρίσι ποτέ, και μπορεί να βρέθηκες και να μην συμφωνείς με τίποτα από όλα τα παραπάνω. Όμως, όπως στην Καζαμπλάνκα στη σκηνή του αεροδρομίου οι δυο αλλοτινοί εραστές αποχαιρετίστηκαν γνωρίζοντας ότι μπορεί να μην ξανασυναντηθούν, με την ελπιδοφόρα φράση “Θα έχουμε πάντα το Παρίσι” ως καταφύγιο μνήμης, έτσι κι εμείς “θα έχουμε πάντα την Αθήνα” ως μέτρο σύγκρισης. 

Καλό ή κακό, αυτό είναι στη διακριτική ευχέρεια της περίστασης και του κάθε Αθην-αίου. 

*τιπ: αν βρεθείς στο Παρίσι, στάσου κάτω από τον Πύργο του Άιφελ. Ο άνεμος έχει διαφορετικές ιστορίες να πει απ' ό,τι η θέα από ψηλά.