Η απόλυτη ιταλική γαστρονομική ιστορία "γράφεται" στη Ρώμη και στο Museo della Cucina

Καλούπια παγωτού της Αναγέννησης, βιβλία μαγειρικής 500 ετών, συνταγές που προορίζονται μόνο για παπάδες… το νεότερο μουσείο της Ρώμης αποτελεί έναν συναρπαστικό φόρο τιμής στην ιστορία του φαγητού και της μαγειρικής της Ιταλίας.

Εξωτερικά, το μουσείο στον λόφο του Παλατίνου έμοιαζε με ένα ακόμη από τα κομψά palazzi της Ρώμης, με την είσοδό του να κοσμείται με αγάλματα Ρωμαίων στρατιωτών και διακοσμητικές τεφροδόχους.

Στο εσωτερικό εκατοντάδες γαστρονομικά εργαλεία εκτέθηκαν σε μοναδικές προθήκες στις οποίες πρωταγωνιστούσαν ογκώδεις μηχανές ζυμαρικών του 19ου αιώνα, ιταλικά μπολ 220 ετών που χρησιμοποιούσαν κάποτε Ιταλοί μοναχοί και φθαρμένα ατσάλινα δοχεία σχεδιασμένα για την παρασκευή osso bucco, την κλασική συνταγή μοσχαρίσιου κρέατος της Βόρειας Ιταλίας. Αυτό που αρχικά έμοιαζε με μεσαιωνικές πλάκες πανοπλίας ήταν στην πραγματικότητα καλούπια μεταλλικών δίσκων ηλικίας έως και 500 ετών. Άλλα ήταν για ψήσιμο, άλλα για παρασκευή σοκολάτας ή παγωτού.

Άλλες εκθέσεις αποτελούσαν φόρο τιμής στα βιβλία γαστρονομίας. Θα “ξεφυλλίσεις” απεικονίσεις με τη φλόγα από “μπάρμπεκιου” του 16ου αιώνα να “καίει” και μία παρέα ανδρών να κάθονται γύρω της και να συζητούν για το δείπνο. Αυτά τα σκίτσα διακοσμούν το εξώφυλλο ενός από τα παλαιότερα βιβλία μαγειρικής που εκτίθενται στο μουσείο, του Il Trinciante, που γράφτηκε το 1593 από τον Vincenzo Cervio.

Το έργο 74 κεφαλαίων του Cervio αποκαλύπτει πώς να κόβεις με ακρίβεια ψάρια, πίτες, φρούτα και λαχανικά και, πάνω απ' όλα, κρέας και πουλερικά όπως χοιρινό, κοτόπουλο, γαλοπούλα, φασιανό και παγώνι. Τα λεπτομερή σχέδια προσδιορίζουν τα σημεία σκαλίσματος που προτιμά o Cervio για να εξασφαλίσουν ζουμερά και γευστικά κοψίματα.

Το Il Trinciante είναι ένα από τα 120 βιβλία μαγειρικής στο Museo della Cucina, ένα μουσείο που ανοίγει τον Μάιο του 2022 και θα είναι το πρώτο της πόλης που θα επικεντρωθεί στην ιστορία του φαγητού και της μαγειρικής. Από τότε που κυκλοφόρησε το πρώτο μαζικά εκτυπωμένο βιβλίο μαγειρικής πριν από σχεδόν 550 χρόνια, πολλές ιταλικές συνταγές έχουν χαθεί, δήλωσε ο διευθυντής του μουσείου Matteo Ghirighini.

Το Museo della Cucina στοχεύει να διορθώσει τη συγκεκριμένη συνθήκη και να αναβιώσει καθώς και να αναγεννήσει ό,τι σχετίζεται με την ιταλική κουζίνα, τη φιλοσοφία και την κουλτούρα της. Η συλλογή του βασίζεται σε αυτή του Ιταλού σεφ Rosso Boscolo και περιλαμβάνει πολλά από τα παλαιότερα και σπανιότερα βιβλία μαγειρικής που υπάρχουν –συμπεριλαμβανομένων μερικών που αρχικά προορίζονταν μόνο για ιερείς.

Η σχολή μαγειρικής της Τοσκάνης του Boscolo Campus Etoile Academy, εν τω μεταξύ, θα βοηθήσει το μουσείο να καλλιεργήσει σπάνια συστατικά και ξεχασμένες συνταγές που κάποτε προορίζονταν μόνο για τα μέλη της βασιλικής οικογένειας.

“Η μαγειρική ως τρόπος ανάγνωσης της σύγχρονης ιστορίας έχει συχνά υποτιμηθεί. Η μαγειρική είναι προϊόν της εποχής της και μπορεί να μας πει πολλά για έθιμα, τρόπους σκέψης, συγκεκριμένες οικονομικές και πολιτικές καταστάσεις. Έτσι, ένα βιβλίο μαγειρικής είναι συχνά πολύ περισσότερα από ό,τι φαίνεται”

Ένα άλλο μαγικό βιβλίο γεμάτο γαστρονομικές μνήμες και αναφορές είναι το Casa Artusi, το οποίο είναι αφιερωμένο σε έναν από τους πιο σεβαστούς συγγραφείς βιβλίων μαγειρικής της χώρας, τον Pellegrino Artusi. O Artusi ήταν σαν να λέμε ο πρώτος food blogger της εποχής. Ήταν αυτός που πρότεινε να είσαι απλός, να χρησιμοποιείς τοπικά, εποχιακά και ποιοτικά προϊόντα και φυσικά ότι οι πρώτες ύλες θα πρέπει να λάμπουν για να καταφέρεις να λάμψεις και εσύ.

Ενώ το βιβλίο μαγειρικής του Artusi δεν είναι τόσο ζωντανά εικονογραφημένο όσο κάποια άλλα που κοσμούν τις εκθέσεις του μουσείου, διαθέτει όμως μία γραφή η οποία… ”σπάει κόκκαλα”. Και αυτό γιατί είναι τόσο βιωματική, επιδραστική, αφηγηματική και εξαιρετικά επίκαιρη. Με μία εμπειρία που απλά μεταφέρεται μέσα από λέξεις. Και με γεύσεις και αρώματα που μπορείς αμέσως να οπτικοποιήσεις και να “απολαύσεις”.

Ένα παρόμοιο σημαντικό βιβλίο μαγειρικής είναι η Όπερα του Bartolomeo Scappi από το 1570. Γράφτηκε και πήρε το όνομά του από τον σεβαστό Scappi, τον ιδιωτικό σεφ του Πάπα Πίου Ε'. Αυτό το βιβλίο μαγειρικής, το οποίο είναι γεμάτο με σκίτσα γευμάτων που προετοιμάζονται σε μεγάλες κουζίνες, ήταν εξαιρετικό γιατί για πρώτη φορά έδωσε στο ιταλικό κοινό πρόσβαση σε συνταγές που δεν είχαν γευτεί στο παρελθόν εκτός του Βατικανού.

Το μουσείο σχεδιάζει να ζωντανέψει ιστορικά πιάτα με μοναδικές και πρωτότυπες γευσιγνωσίες, όπως η πρώτη συνταγή για ιταλική σάλτσα ντομάτας, από τα τέλη του 1600. Από το βιβλίο μαγειρικής του Antonio Latini του 1692, αυτή η συνταγή έχει περισσότερα κοινά με την πικάντικη σάλτσα παρά με την ήπια σάλτσα ντομάτας της σύγχρονης εποχής, χάρη στη γενναιόδωρη βοήθεια με φρέσκο τσίλι.

Θα σχεδιαστούν και θα δημιουργηθούν επίσης επί τόπου “συμπόσια” και “σουαρέ” με αρχαίες συνταγές από τα βιβλία μαγειρικής του μουσείου, μερικά από τα οποία είχαν “μπει στο συρτάρι” ολόκληρες γενιές.

“Ένα μουσείο βιβλίων μαγειρικής και συνταγών στη Ρώμη είναι κάτι εντελώς καινούργιο, είπε η Flaminia Belloni, ξεναγός στη Ρώμη για 20 χρόνια. Είναι μια καλή ευκαιρία να μάθουμε πώς το φαγητό και οι μαγειρικές παραδόσεις ήταν πραγματικό μέρος του τρόπου ζωής και της φιλοσοφίας των Ιταλών.”

Φαντάσου λοιπόν μέσα σε ένα κτήριο να “αποκρυσταλλώνεις” περισσότερα από 500 χρόνια ιταλικής γαστρονομίας, ιταλικής γευστικής φινέτσας, ιταλικών προϊόντων και αρωμάτων, δηλαδή… να αποδώσεις γνωστές και συναρπαστικές πτυχές της ιταλικής κουλτούρας. Η Μαγειρική Τέχνη της πιο κομψής χώρας σε πρώτο πλάνο…

*Το Μuseo della Cucina ανοίγει τις πόρτες του τον Μάιο του 2022.