Οι εποχές του Γιάννη Μπλέτα όπως καθρεφτίζονται στο Ρέθυμνο
Μια πόλη αποκαλύπτεται μέσα από τα βήματα και τα χούγια των ανθρώπων που τη ζουν. Το Ρέθυμνο μοιάζει ζυμωμένο μαζί με σημαντικά κομμάτια ζωής του Γιάννη Μπλέτα, μοσχομυριστό, χορταστικό, πολύτιμο. Ο γνωστός σκηνοθέτης περιγράφει γλαφυρά και παραστατικά στιγμές του στην κρητική πόλη, όπως τις φυλάκισε για πάντα μέσα του ο χρόνος που, ως γνωστόν, μετρά αλλιώς για τον καθένα μας...
Και φτάνει μια στιγμή, που πρέπει να επιλέξεις την πόλη. Και μέσα στις άλλες επιλογές, βρίσκεται το Ρέθυμνο. Και τελικά, μεταφέρεσαι από τη μία άκρη της Ελλάδας στην άλλη, όσο το Ρέθυμνο γίνεται η πόλη των φοιτητικών χρόνων και των παροδικών δεσμών. Και ξεκινάει η ζωή εκεί, έχοντας ως δεδομένο, ότι το Ρέθυμνο είναι μια πανέμορφη, γραφική, παραθαλάσσια πόλη αλλά είναι, πραγματικά, μακριά.
Και μαθαίνεις να στέκεσαι στα πόδια σου. Και ενηλικιώνεσαι.
Το Ρέθυμνο του χειμώνα: οι μάταιες πρωινές προσπάθειες να ξυπνήσεις για μάθημα στο Πανεπιστήμιο του Γάλλου και βρίσκεις σαν δικαιολογία την απόσταση και τον τρελό τον καιρό: ήλιος και έξαφνα βροχή, μαζί με τα αφιονισμένα κύματα που παρακολουθείς με ένα φλυτζάνι σκέτο καπουτσίνο, με κομμένο αφρόγαλο και τριμμένη σοκολάτα, κάπου στην παραλιακή, ενώ οι φοίνικες της παραλίας χορεύουν τέκνο, σα να πρόκειται για την τελευταία τους παράσταση. Οι τροπικές βροχές και τα υγρά, πλακόστρωτα, στενά με φόντο τα Λευκά Όρη -πασπαλισμένα με χιονάτη ζάχαρη άχνη, μετατρέπουν τη ρομαντική πόλη σε σκηνικό, βγαλμένο από κάποια ψαγμένη ταινία.
Και αρχίζεις να συνηθίζεις τους αργούς ρυθμούς της πόλης τον χειμώνα: μια βόλτα στην παλιά πόλη, μετά τη βροχή, στα παλιά σαπωνοποιία με μυρωδιές που είναι ακόμη έντονες, με όλες τις ξύλινες πόρτες των μαχαλάδων ανοικτές -που σαν τον κλέφτη κοιτάς στα γρήγορα και περιμένεις να ακούσεις κάποια κουβέντα, με τα περιποιημένα κοραλί λουλούδια στις αυλόπορτες, με τους ζηλευτούς περιβόλους από πέτρα, με τις πλαστικές καρέκλες έξω από κάθε οικία, έτοιμες να σε καλωσορίσουν, γιατί, ειδικά εκείνες, ψάχνουν συντροφιά. Με τα σιδερένια, ανθρακί ποδήλατα να τρίζουν στις γειτονιές και εσύ να περπατάς, όσο τα μποτάκια σου τσαλαβουτούν στις λακούβες, δημιουργώντας ένα μοντέρνο ρυθμικό και να νομίζεις, για ακόμη μία φορά, ότι συμμετέχεις ως κομπάρσος σε κάποια ακριβή κινηματογραφική παραγωγή.
Όταν έρχεται το βράδυ, τα ρακόμελα τα κανελί πρωταγωνιστούν στα τραπέζια των στριμωγμένων καφενέδων, ενώ, αν βρεθείς στα σκοτεινά στενά, όλο και κάποια παρέα φοιτητών θα ακούσεις να χασκογελά, χάρη στο άφθονο, ημίγλυκο, ρουμπινί κρασί, και να συζητά, τάχα, για τη σημαντική εξεταστική, όσο η ηχώ από τη λύρα και τα λαούτα κοιμίζει το Ρέθυμνο της νύκτας.
Το Ρέθυμνο της άνοιξης: του βρεγμένου χώματος στον Κήπο. Και έχεις πλέον εξοικειωθεί με αυτόν τον τόπο και έχεις γνωρίσει ήδη τη Φορτέτζα -το κάστρο των Ενετών, έχεις μάθει για τα Ανώγεια και το Αρκάδι -το ιστορικό μοναστήρι, έχεις βεγγερίσει κι έχεις φάει καλαμάκι ή σουβλάκι στα πλακόστρωτα, με τζατζίκι ή γιαούρτι, έχεις δοκιμάσει αντικριστό, έχεις ζήσει το καρναβάλι του Ρεθύμνου με τα άρματα, έχεις φωτογραφίσει, σαν κάποιος Γερμανός τουρίστας με σανδάλι και άσπρη κάλτσα, τα ενετικά και τουρκικά παράσημα της παλιάς πόλης, έχεις μάθει για τον Πρεβελάκη και τον Αναγνωστάκη, όσο δίνεις καθημερινά ραντεβού στην πλατεία των 4 Μαρτύρων.
Η πόλη που την ερωτεύεσαι. Και συμπέφτει χρονικά με τον αληθινό, τον τρελό τον έρωτα και έτσι το Ρέθυμνο της πόλης για σπουδές γίνεται το Ρέθυμνο της πρώτης της αγάπης, το Ρέθυμνο των αισθημάτων και των συναισθημάτων, με φόντο τον ουρανό τον τσιχλοφουσκέ. Και στη ρομαντική ταινία που άλλοτε συμμετείχες, ως κομπάρσος, γίνεσαι ξαφνικά ο πρωταγωνιστής.
Το Ρέθυμνο του καλοκαιριού: έξαφνα σα να μεταφέρεσαι αλλού. Η μέθη του φωτός, ο συνωστισμός των τουριστών, το μπλε, η χρυσαφένια αυγή στον Αιγυπτιακό φάρο, η ζέστη στα πλακόστρωτα, η χορωδία των τζιτζικιών στον Κήπο, η θυμαρορίγανη, η μυρωδιά του αντηλιακού στον αέρα, η οσμή των δερματάδων της παλιάς πόλης, του ψημένου καφέ στις αυλές, τα σκαλτσούνια, το οφτό, η άφθονη ρακή, τα στιβάνια, η χωριάτικη, τα τουριστικά, το απάκι και ο ντάκος –τα απαραίτητα, στα ρακάδικα.
Oι βουτιές στις παραλίες του Νομού, ο Νότος με τα πετρόλ, παραλατισμένα νερά, τα κακοτράχαλα φαράγγια, τα όρνια και οι βιτσίλες στον ουρανό, τα ηλιοβασιλέματα, τη στιγμή που ροζ γεμίζει, όλος ο ορίζοντας, τα πορτοκαλί φεγγάρια του μήνα του Αυγούστου -τα πιο ερωτικά, το βραδινό κολύμπι σε κάποια παραλία, με κάποια παρέα. Και χωρίς μαγιώ.
Και περνούν τα χρόνια, τα, τουλάχιστον, τέσσερα της σχολής και πρέπει να αποχαιρετίσεις τον τόπο. Και ξυπνάς και βλέπεις το μπλε. Μόνο το μπλε. Σα να λες, πού ήταν τόσα χρόνια και δεν το χόρτασες. Και η ρομαντική ταινία που πρωταγωνιστείς, τελειώνει. Και πας σε άλλον τόπο, για να εξελίξεις τα όνειρά σου. Όμως, είναι δική σου επιλογή αν θα επιστρέψεις, γιατί το Ρέθυμνο είναι μια πόλη όπου πάντα επιστρέφεις: φτάνει μόνο να καταπιείς μερικές σταγόνες από το νερό της κρήνης Ριμόντι.
Και επιστρέφεις αλλιώς, τόσο δα πιο ώριμος, λίγο πριν τα τριάντα, στην πόλη των γραμμάτων, των τεχνών, της μουσικής και του θεάτρου.
Γιατί αυτή την πόλη την επιλέγεις και σε επιλέγει και εκείνη. Και γίνεται πόλη σου. Και ακόμη κι αν δεν είσαι Κρητικός, αρχίζεις να νιώθεις Ρεθεμνιώτης…
*Ο Γιάννης Μπλέτας είναι απόφοιτος Ελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, καθώς και της Δραματικής Σχολής του Θεάτρου Τέχνης Κάρολος Κουν. Το 2019 ιδρύει την εταιρεία παραγωγής Ble Productions με έδρα το Ρέθυμνο. Το πρώτο μεγάλου μήκους ιστορικό ντοκιμαντέρ του “Ρίγη” (2020) έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στην Κωνσταντινούπολη, ενώ τον Σεπτέμβριο του 2021, το “Πώς να εκπαιδεύσεις έναν αντιήρωα” κάνει πρεμιέρα στο Φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους Δράμας.
