“Πάντα να πράττεις με ό,τι σου γεννά έρωτα, μιας και ο ίδιος ο θάνατος θα πέθαινε για Αγάπη…” Αυτό είναι το μότο της Ταλήν Ταμπανιάν, ο χρυσός κανόνας που την ωθεί σε εμπειρίες που γίνονται αναμνήσεις και βιώματα ανεπανάληπτα. Κάπως έτσι, αυτή η επίσκεψη στην Αρμενία πριν από χρόνια έμελλε να την ταξιδέψει μέσα από μυρωδιές και συναισθήματα γλυκόπικρα, ώσπου να μπερδευτεί τέλος με το παρόν και να υφανθεί αριστοτεχνικά μαζί του. Ας την απολαύσουμε.

Από μικρή, πάντα τ’ όνομά μου ήταν η αφετηρία του μόνιμου ταξιδιού μέσα στο κεφάλι μου. Η μόνιμη σύγχυση με την πρωτεύουσα μιας άλλης χώρας και η διευκρίνιση πως είναι και πόλη της Αρμενίας, και δη από τις μεγαλύτερες, έκανε το παιδικό μου μυαλουδάκι να φτιάχνει ένα σωρό εικόνες για την πατρίδα που κουβαλάω μέσα μου.

‘Ωσπου, εκείνον τον Αύγουστο του ’07, η προσγείωση του αεροπλάνου θα έκανε το ταξίδι μου να μη χρειάζεται πια να κλείνω τα μάτια, αλλά να ζήσω τα όνειρά μου. Η έξοδός μου από το αεροπλάνο έκανε την καρδιά μου να αυξάνει παλμούς, ενώ η βαθιά ανάσα μου έφερε κάτι τόσο οικείο μέσα μου, σα να έχω έρθει ξανά και ξανά εδώ.

Μείναμε στο Ερεβάν, μια πρωτεύουσα καθαρή, γεμάτη με μυρωδιές μπαχαρικών, όπως είναι ακριβώς η κουζίνα μας, γεμάτη με ιστορία σε κάθε στροφή του δρόμου και παντού άνθρωποι χαμογελαστοί, πρόθυμοι και εξυπηρετικοί. 

Τη χώρα, όμως, την έμαθα από τις ξεναγήσεις και τις εκδρομές στα χωριά έξω από την πόλη, κάθε στάση και ένα βίωμα, κάθε ιστορία για το πού βρισκόμαστε ένα συναίσθημα γλυκόπικρο. Ένα δάκρυ για το πόσα χάσαμε αλλά και μια ελπίδα μέσα από τη δύναμη των ανθρώπων της. Οι εκκλησίες, τα μοναστήρια που μέσα είχαν τάφους και τα θρησκευτικά μνημεία χρονολογούνται από πολύ νωρίς, καθώς ο Άγιος Γρηγόριος ο Φωτιστής έφερε τον Χριστιανισμό το 301 μ.Χ.

Η εκδρομή στη λίμνη Σεβάν, με το νερό να μην ξεπερνάει τους 12 βαθμούς το καλοκαίρι, η ανάβαση στο μοναστήρι Σεβαναβάνκ, το οποίο είναι χτισμένο με τη μαύρη πέτρα της Αρμενίας, και το τραπέζι αργότερα με ψάρια της λίμνης συνθέτουν ακόμα μια μαγική εικόνα στο μυαλό μου, ένα τοπίο όμορφο και γαλήνιο. Θα μπορούσα να μιλάω ώρες για όλα τα μέρη που επισκέφτηκα και να διηγούμαι ακόμα με κάθε λεπτομέρεια τα πάντα κι ας έχουν περάσει τόσα χρόνια.

Η πιο έντονη και φορτισμένη όμως επίσκεψή μου ήταν στο μνημείο-μουσείο του Τσιτσερνακαμπέρντ (μνημείο για τη γενοκτονία). Τα μάτια μου δάκρυζαν ασταμάτητα, η καρδιά μου σφιγγόταν σε κάθε εικόνα και η μήτρα μου ένιωσα να γίνεται ένα με όλες εκείνες τις γυναίκες που έχασαν τα πάντα σε μια νύχτα. Να είσαι παιδί και γύρω σου όλα να έχουν μυρωδιά από θάνατο αντί για λουλούδια, να έχουν εικόνες βιασμού αντί για έρωτα και αγάπης. Το μνημείο συμβολίζει τις φωνές όσων χάθηκαν με μια ψηλή στήλη 44 μέτρων και γύρω του ένα κυκλικό οικοδόμημα με 12 πλάκες έχοντας στο κέντρο του ένα γιγαντιαίο καντήλι που δεν σβήνει πότε μαζί με το μοιρολόι που ακούγεται πάντα. Λιγάκι πιο πέρα, υπάρχουν δέντρα φυτεμένα από κάθε χώρα που αναγνώρισε τη Γενοκτονία, τον μόνιμο πλέον αγώνα κάθε Αρμένιου πως η σφαγή των 1,5 εκατομμυρίων ανθρώπων δεν ήταν απλά ένας πόλεμος, αλλά ένας ξεριζωμός, μια ολόκληρη Γενοκτονία ενός λαού που υπάρχει εκεί από τα αρχαία χρόνια.

Πλέον τα παιδικά εκείνα ταξίδια του μυαλού έχουν μυρωδιές, εκείνες των μπαχαρικών και των ροδάκινων που έτρωγα ακατάπαυστα σε κάθε διαδρομή μας, τη μυρωδιά από το παζάρι εκείνη τη συγκεκριμένη που το άρωμα από τις αντίκες φέρνει το παρελθόν και το μπερδεύει όμορφα με το παρόν, μιλώντας απευθείας στην καρδιά σου. Έχουν όμως και ξεκάθαρο πια ήχο, εκείνο των παραδοσιακών χορών αλλά και τον βαρύ ήχο από το μοιρολόι, έχουν τον ήχο της δικής μου καρδιάς που πλέον βίωσε και ένιωσε και ξέρει και κάποια στιγμή θα επιστρέψει ξανά να δει και τα υπόλοιπα μέρη που δεν είδε.

Υ.Γ. Η Αρμενία είναι μια χώρα που πλέον ο πληθυσμός που ζει εκτός είναι μεγαλύτερος από εκείνον της ίδιας της χώρας. Η Αρμενία είναι μια χώρα που, αν έχεις έστω και καταγωγή από εκεί, ρέει στο αίμα σου και αγωνιζεσαι κι εσύ μαζί της για την ιστορία της και τη δικαίωσή της. Η Αρμενία είναι μια χώρα όμορφη και σε περιμένει να σε ταξιδέψει ανά πάσα ώρα και στιγμή.

*Η Ταλήν Ταμπανιάν, ανέκαθεν, όπως δηλώνει, πλάσμα των αντιθέσεων, σπούδασε Κοινωνική Θεολογία στο ΑΠΘ και έπειτα κατηφορισε στην Αθήνα για να γίνει ηθοποιός. Πλέον βρίσκεται μόνιμα στην Κρήτη όπου και γεννήθηκε, προσπαθώντας, καθώς συνηθίζει, να συνδυάσει τα πάντα. Σαν γνήσια Ιχθύς, αγαπά τη φύση, τα ζώα και τον έρωτα τον ίδιο.