Κάστρα που έγιναν μύθοι, που κρύβουν πρόσωπα και ιστορίες, που αναγεννούν πολιτισμικά βιώματα και που αναδεικνύουν μία αρχιτεκτονική τού τότε στο σήμερα…

H Ελλάδα μετρά πολλές καστροπολιτείες στο εσωτερικό της, οι οποίες διαχέουν ένα αφήγημα αιώνων, το οποίο ο σύγχρονος άνθρωπος καλείται να “ερευνήσει” και να “ανακαλύψει”.

Tα κάστρα γεννήθηκαν σε μία εποχή που η απειλή ουσιαστικά μίας επιδρομής ή ενός εχθρού μπορούσε αποκλειστικά να αντιμετωπιστεί από την αντοχή των τειχών, καθώς και από την αρτιότητα της κατασκευής τους.

Πρόκειται για “Ζωντανά Μνημεία” τα οποία έχουν αφήσει και συνεχίζουν να αφήνουν ανεξίτηλη την πορεία τους στο παρελθόν, παρόν και μέλλον. Αυτά τα κάστρα έγιναν μύθοι που δεν βασίστηκαν μόνο στην ψυχή των ανθρώπων που τα υπερασπίστηκαν, αλλά και στη δύναμη των υλικών. Και σήμερα γίνονται, εκτός από πόλος έλξης εκατομμυρίων επισκεπτών, και αντικείμενο έρευνας, μέσω της οποίας αναζητείται όχι μόνο η ιστορία και η ένταξή τους στη σύγχρονη ζωή, αλλά και η αποτελεσματική αξιοποίησή τους από τις εκάστοτε τοπικές κοινωνίες.

Κάποτε τα κάστρα “σφράγισαν” τη ζωή των κατοίκων που τα χρησιμοποιούσαν ως μέσο προστασίας απέναντι στον φόβο και για την αντιμετώπιση μίας πολεμικής σύγκρουσης, σήμερα όμως “ανοίγουν” και δημιουργούν μία νέα ζωή, αποτελώντας σημείο αναφοράς των πόλεων στις οποίες ανήκουν.

Φέρουν ένα βαθύ ιστορικό βίωμα και η πολιτιστική τους συνέχεια μέχρι σήμερα επιβεβαιώνει στο έπακρο τη δράση και την πορεία τους. Η πρώτη σοβαρή και συστηματική προσπάθεια για την προστασία των αρχαίων ακροπόλεων και κάστρων της Ελλάδας άρχισε το 1922, με τις καστροπολιτείες από τον Βορρά μέχρι τον Νότο να διασφαλίζονται ως Μνημεία Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Στην Ελλάδα υπάρχουν περισσότερα από 1200 Μεσαιωνικά και Νεότερα Κάστρα, Φρούρια, Πύργοι, που καλύπτουν χρονικά μία μακρά περίοδο, από την πρώιμη βυζαντινή περίοδο μέχρι και τον 19ο αιώνα. Με μία αρχιτεκτονική αξεπέραστη, με υλικά και τεχνοτροπίες που αποτελούν αντικείμενο έρευνας, με διακοσμήσεις μοναδικού κάλλους και με έναν περιβάλλοντα χώρο, ένα ολόκληρο ταξίδι.

Από τη Μεσσηνία και τη Βόνιτσα μέχρι την Κρήτη και από τον Μυστρά και την Πάργα μέχρι την Κυλλήνη, τα κάστρα περνούν 360 μοίρες γύρω από σένα, με τη δική σου εμπειρία να οργανώνεται σε μεσαιωνικό και βυζαντινό υπόβαθρο.

 Ταξίδεψε σε έξι από τα πιο εντυπωσιακά κάστρα τα οποία είναι γεμάτα μνήμες, μύθους και αμέτρητες ιστορίες.

Ακολουθεί η ξενάγησή σου σε έξι σημεία του χάρτη, που “σκαρφαλώνει” σε παραθαλάσσια και ορεινά φρούρια.

•  Μεθώνη, Μεσσηνία

Από τα πιο χαρακτηριστικά δείγματα καστροπολιτείας στον ελληνικό χώρο είναι το εντυπωσιακό κάστρο της Μεθώνης, που στο “πέρασμά” του αφήνει άφωνους  επισκέπτες από όλο τον κόσμο, που το αντικρίζουν.

Πρωταγωνιστεί και δεσπόζει στο νοτιοδυτικότερο άκρο της Πελοποννήσου από τότε που χτίστηκε, γύρω στο 1209 π.Χ., από τους Ενετούς. Το εντυπωσιακό κάστρο της Μεθώνης, κατά τη διάρκεια της Α’ Eνετοκρατίας γνώρισε τεράστια ακμή, ενώ κάπου το 1828 οι κάτοικοί του το εγκατέλειψαν και αναζήτησαν νέα ζωή έξω από τα τείχη.

Σε κάθε σου επίσκεψη στο σημείο, η ματιά σου θα πέφτει πάντα στα οικόσημα και στις μοναδικές επιγραφές, στα ερείπια των κατοικιών Ενετών αρχόντων, σε τμήματα της βυζαντινής εκκλησίας της Αγίας Σοφίας καθώς και στη στήλη Μοροζίνι.   

• Βόνιτσα, Αιτωλοακαρνανία

Χτισμένη 20 λεπτά από την Πρέβεζα και τη Λευκάδα, διαθέτει προνομιακή θέση, καθώς και μοναδική θέα.

Στη νότια άκρη του Αμβρακικού κόλπου, τον 11ο αιώνα οι Βενετοί κατασκευάζουν το κάστρο της, ενώ το 1204, μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους, η Βόνιτσα υπάγεται στο Δεσποτάτο της Ηπείρου, γνωρίζοντας τεράστια ανάπτυξη.

Η θέα στον απέραντο κόλπο του Αμβρακικού είναι συνώνυμο της ομορφιάς, της ηρεμίας και της απόλυτης χαλάρωσης και αποτελεί το ιδανικότερο σημείο της περιοχής. Θα εντυπωσιαστείς αν ανηφορίσεις από τις παλιές γειτονιές το λιθόστρωτο δρομάκι που καταλήγει στην είσοδο του κάστρου, που από το 1922 έχει χαρακτηριστεί “ως προέχον βυζαντινόν μνημείον” με βασιλικό διάταγμα.

• Ηράκλειο, Κρήτη

Ανάμεσα σε θάλασσα, το φρούριο των Κρητών δεσπόζει στο Ηράκλειο και αποτελεί έργο των Ενετών. Το αντικρίζεις στην είσοδο του παλιού λιμανιού του Χάνδακα.

Οι Ενετοί το αποκαλούσαν “Castello Mare” – Φρούριο στη Θάλασσα, ωστόσο σήμερα διατηρεί την τούρκικη ονομασία «Κούλες» από το Su Kulesi. Είναι από τα αγαπημένα μνημεία και σύμβολο του Ηρακλείου.

Η κατασκευή του κράτησε μέχρι το 1540, καθώς μετά έπεσε στα χέρια των Τούρκων, όπως και η υπόλοιπη Κρήτη.

• Μυστράς, Λακωνία

Ψηλά, στις βόρειες πλαγιές του Ταΰγετου, σ’ έναν απότομο βράχο, υψώνονται τα τείχη του πολεμόχαρου και απόρθητου κάστρου το οποίο στέκει αγέρωχο.

Σε ένα απόλυτα φυσικό τοπίο, θα βρεθείς ανάμεσα σε παλάτια, εκκλησίες με ξεθωριασμένες τοιχογραφίες και βυζαντινά ψηφιδωτά, μοναστήρια και ισχυρά τείχη τα οποία ενορχηστρώνουν ιστορίες αιώνων.

Θα περπατήσεις σε σκεπασμένα καλντερίμια από καμάρες καθώς θα κατέβεις και θα ανέβεις στριφτές σκάλες, σε ένα τοπίο που «τραγουδά» στα βυζαντινά. Στις πέτρινες στοές, συναντάς το Παλατάκι της Άνω Χώρας και το Αρχοντικό του Λασκαρή στην Κάτω Χώρα.

Ανάμεσα στον Πάρνωνα και τον Ταΰγετο, η εμπειρία δεν μπορεί παρά να είναι μαγευτική και μυσταγωγική, σε ένα απέραντο λακωνικό τοπίο. Ο Μυστράς, το 1989 εντάχθηκε στη λίστα παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO.

• Κυλλήνη, Ηλεία

Το Χλεμούτσι το οποίο βρίσκεται στο Κάστρο της Κυλλήνης κατασκευάστηκε στη διάρκεια της Φραγκοκρατίας μεταξύ του 1220 και 1223.

Οι Γάλλοι ιδιοκτήτες του, ωστόσο, το αποκαλούσαν Clermont. To κάστρο είναι χτισμένο πάνω σε ύψος 220 μέτρων, σε μικρή απόσταση από την θάλασσα στο δυτικότερο ακρωτήριο της Πελοποννήσου με θέα στο Ιόνιο Πέλαγος, απέναντι από την Ζάκυνθο.

• Ναύπακτος, Αιτωλοακαρνανία

Η καστροπολιτεία της Ρούμελης απαιτεί περπάτημα, αντοχή και χάρη. Όσο περπατάς τόσο απολαμβάνεις τον μοναδικό περιβάλλοντα χώρο, καθώς και το ίδιο το κάστρο. Το συγκεκριμένο έχει μία σπουδαία ιδιαιτερότητα. Είναι μοναδικό στο είδος του σε ολόκληρη την Ευρώπη, αφού έχει πέντε αμυντικές ζώνες που φτάνουν μέχρι το λιμάνι. Κατά τις νυχτερινές ώρες, το θέαμα στο συγκεκριμένο σημείο είναι μοναδικό καθώς η θέα την οποία έχεις την τύχη να απολαμβάνεις ενορχηστρώνεται από το κάστρο και το ενετικό λιμάνι.